Ş. Ömür Uygur
Doktora Tezi, Ege Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Zootekni Anabilim Dalı, 2012, 111 s.
TEZ NO: 315697
Sorgu Penceresine TEZ NO’yu yazarak Ayrıntılı Bilgi ve PDF dökümana ulaşmak için tıklayınız
ÖZET
Bu tezde, İzmir yöresi bal arısı populasyonlarında fizyolojik özelliklere ilişkin genetik parametre tahminleri ve seleksiyon verimliliğinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. İzmir ilinin seçilmiş 16 ilçesinde sabit ve dışarıdan arı girmemiş arılıklarda yapılan incelemelerde verim özellikleri bakımından üstün ve bulundukları yöreleri temsil eden koloniler seçilmiştir. Seçilen kolonilerde arılı çerçeve sayısı, yavrulu çerçeve sayısı, hırçınlık eğilimi, koloni ağırlık artışı, kışlama yeteneği ve bal verim özelliklerine seleksiyon uygulanarak populasyonun genotipik yapısı iyileştirilmeye çalışılmış ve bu özelliklere ilişkin genetik parametre tahminleri hesaplanmıştır.2008-2010 yıllarında üç yıl süren ıslah çalışması sonucunda 1 birim genetik ilerleme elde edilmiştir.Fizyolojik özelliklerin yıllara göre değerlendirilmesinde ortalama arılı ve yavrulu çerçeve sayısı en fazla 2008 yılında, ortalama koloni ağırlık artışı ve ortalama bal veriminde en yüksek değerler 2009 yılında elde edilmiştir. Kolonilerin en hırçın olduğu yıl 2009 yılı olarak tespit edilmiştir. Kolonilerin kışlama yeteneği en yüksek olan yıl 2008 yılı olarak belirlenmiştir.Fizyolojik özellikler yıllar içerisinde yörelere göre değerlendirildiğinde; 2008 yılında arılı çerçeve sayısı, hırçınlık eğilimi ve koloni ağırlık artışı bakımından yöreler arasında fark bulunmazken, yavrulu çerçeve sayısı, kışlama yeteneği ve bal verimi bakımından yöreler arasındaki fark önemli (P<0.05) bulunmuştur. 2008 yılında ortalama yavrulu çerçeve sayısının (6.88 adet/koloni) en fazla ve kışlama yeteneğinin (% 100) en iyi olduğu yöre arısı Seferihisar, ortalama bal verimi en yüksek olan yöre arısı ise Karşıyaka (11.13 kg) olarak belirlenmiştir. 2009 yılında bir tek hırçınlık eğilimi bakımından yöreler arasındaki fark önemli (P<0.05) bulunmuştur. Ortalama 0.63 iğne adet/koloni ile Selçuk yöresi arıları en sakin arı olarak belirlenmiştir. 2010 yılında ise bütün özellikler bakımından yöreler arasında herhangi bir fark bulunmamıştır.Bu tezde, iki generasyona ait kalıtım dereceleri de hesaplanmıştır. Birinci ve ikinci generasyona ait kalıtım dereceleri sırasıyla arılı çerçeve sayısı için 0.64 ve 0.04, yavrulu çerçeve sayısı için 0.28 ve 0.04, hırçınlık eğilimi için 0.13 ve 0.16, koloni ağırlık artışı için 0.18 ve 0.02, kışlama yeteneği için 0.70 ve 0.10, bal verimi için 0.38 ve 0.02 olarak hesaplanmıştır.Kolonilerdeki yavrulu çerçeve sayıları ile arılı çerçeve sayıları arasında önemli (P<0.01) ve yüksek (r = 0.94) bir ilişki bulunmuştur. Yavrulu çerçeve sayısındaki artışa bağlı olarak arılı çerçeve sayılarında meydana gelen artış, kolonilerin hem daha fazla bal depolamalarını hem de kışı kayıpsız atlatmalarını sağladığı tahmin edilmiştir.