Türkiye’nin güneydoğu sınırboyu bal arısı populasyonlarının (Apis mellifera L.) morfolojik özellikleri

Gonca Özmen Özbakır
Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Zootekni Anabilim Dalı, 2011, 136 s.
TEZ NO: 299725
Sorgu Penceresine TEZ NO’yu yazarak Ayrıntılı Bilgi ve PDF dökümana ulaşmak için tıklayınız

ÖZET
Bu çalışmada, güneydoğu sınırboyunda Türkiye ile komşuları Suriye ve İran bal arısı populasyonlarının morfolojik özellikleri bakımından tanımlanması ve karşılaştırılması amaçlanmıştır.Araştırma materyali işçi arılar, Türkiye’nin güneydoğu sınırboyunda Van, Hakkari, Şırnak, Mardin, Şanlıurfa, Kilis ve Hatay illerinden; Suriye’nin Lazkiye, İdlib, Halep, Rakka ve Dayr az-Zawr illerinden; İran’ın Maku, Khoy ve Urmiye illerinden 2008 yılı yaz döneminde toplanmıştır. Üç ülkede, 38 arılıkta, 167 bal arısı kolonisinden toplam 3340 bal arısı 32 morfolojik özellik bakımından incelenmiştir.Koloni ortalamalarına uygulanan diskriminant analizinde 15 grubun morfolojik özellikleri bakımından orijinal gruplarına doğru atanma oranı %92.2 olarak bulunmuştur. Van, Mardin, Lazkiye, Halep, Rakka, Dayr az-Zawr ve Khoy’daki tüm koloniler %100 oranında orijinal gruplarında yer almıştır. Koloni ortalamalarına göre; Van, Hakkari, Şırnak ve İran birbirine yakın bir küme, Şanlıurfa ve Kilis yakın bir küme, Hatay ve Suriye birbirine yakın bir küme oluştururken Mardin diğer grupların tümünden ayrı bir küme oluşturmuştur.Türkiye-Suriye-İran grupları karşılaştırıldığında; toplam 3340 bal arısının orijinal gruplarında doğru sınıflandırılma oranı %71.4 olarak bulunmuştur. Türkiye bal arılarının orijinal gruplarında doğru sınıflandırılma oranı %64.6, Suriye bal arılarının %80.7, İran bal arılarının ise %91.8’dir. Türkiye ve Suriye grubu iç içe geçmiş bir küme oluştururken, İran grubu bu iki gruba yakın ancak daha birörnek bir küme oluşturmuştur.Çalışma sonucunda Türkiye’nin güneydoğu sınırboyu bal arılarının coğrafik komşuları olan Suriye ve İran bal arıları ile etkileşim içerisinde olduğu ve morfolojik özellikleri bakımından benzeştiği bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler: bal arısı, Apis mellifera L., morfometri, diskriminant analizi.